Το Νεστόριο είναι κωμόπολη του νομού Καστοριάς.

Βρίσκεται σε απόσταση 28 χλμ. από την Καστοριά. Χωρίζεται σε Άνω Νεστόριο και Κάτω Νεστόριο. Το Κάτω Νεστόριο φτάνει μέχρι τον ποταμό Αλιάκμονα. Βρίσκεται σε μια πλαγιά του Γράμμου, σε υψόμετρο 890 μ. κι έχει πληθυσμό 954 κατοίκους (απογραφή 2001). Έχει ειρηνοδικείο, επιθεώρηση δημοτικής εκπαίδευσης και εφορία. Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία.

Είναι έδρα του δήμου Νεστορίου, που περιλαμβάνει τα δημοτικά διαμερίσματα Νεστορίου, Κοτύλης, Κυψέλης και Πτελέας. Κατά την απογραφή του 2001, ο πληθυσμός του δήμου Νεστορίου ήταν 1.782 κάτοικοι.

Στο Νεστόριο γίνεται κάθε καλοκαίρι, και συγκεκριμένα τα τελευταία Σαββατοκύριακα του Ιούλίου, το River Party, που περιλαμβάνει μουσικές εκδηλώσεις στα πλαίσια κατασκήνωσης όπου συμμετέχουν γνωστοί καλλιτέχνες. Ο θεσμός αυτός ξεκίνησε αρκετά χρόνια πριν, από τα παιδιά μεταναστών, που έρχονταν τα καλοκαίρια για διακοπές στο χωριό τους και, μη έχοντας άλλο τρόπο διασκέδασης, οργάνωναν μικρά πάρτυ στο ποτάμι. Με τα χρόνια οργανώθηκε περισσότερο, δημιουργώντας τον θεσμό των River Party που μιμήθηκαν σε πολλές άλλες περιοχές της χώρας έκτοτε.

 προβολή μεγαλύτερου χάρτη

Αξιοθέατα

Ο Γράμμος, με υψόμετρο 2520 μέτρα, είναι το τέταρτο μεγαλύτερο σε ύψος βουνό της Ελλάδος. Από τις πλαγιές του πηγάζουν οι ποταμοί Αλιάκμονας και Σαραντάπορος. Απότομες χαράδρες, μικτά δάση, αλπικές λίμνες, πυκνή βλάστηση και σπάνια είδη του ζωικού βασιλείου (αρκούδα, ζαρκάδι, αγριογούρουνο, λύκος, βίδρα, αγριόγιδο, δρυοκολάπτης, χρυσαετός, ασπρόπαρης, και άλλα είδη ζώων, συνθέτουν το μεγαλείο του βουνού που συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πιο όμορφες περιοχές της Ευρώπης. Εδώ βρίσκονται οι αλπικές λίμνες Γκιστόβα και Αρρένες, σε υψόμετρο 2400 και 2192 μέτρων αντίστοιχα, στις οποίες σπάνια είδη Αλπικού Τρίτωνα, καθώς και το παρθένο δάσος Μπαρούγκα, με οξιές, ελάτα και μαύρη πεύκη με ανοιχτούς βοσκότοπους, που παρουσιάζει ιδιαίτερη οικολογική, επιστημονική και αισθητική αξία και έχει ανακηρυχθεί «Μνημείο της Φύσης». 

O Αλιάκμονας, ο μεγαλύτερος σε μήκος ποταμός (310 χλμ) στην Ελλάδα, ενώνει με την ασταμάτητη ροή του το χθες με το σήμερα, καθώς οι πρώτοι οικισμοί που δημιουργήθηκαν στις όχθες του χρονολογούνται από τη νεολιθική εποχή, ενώ η ζωή δεν σταμάτησε να κυλά παράλληλα με τα νερά του. Στις πηγές του αλλά και κατά μήκος της κοίτης του, υπάρχει ένας σπάνιος υδροβιότοπος με 35 είδη ψαριών, 215 είδη πουλιών, ανάμεσα τους και πολλά προστατευόμενα είδη, καθώς και πολλά θηλαστικά, ερπετά και αμφίβια. Το ποτάμι συμβάλλει σημαντικά στην ανάπτυξη της περιοχής καλύπτοντας τις ανάγκες ύδρευσης των γύρω οικισμών, ενώ το ψάρεμα στα νερά αποτελεί μια ευχάριστη δραστηριότητα των κατοίκων. Οι επισκέπτες μπορούν στις περιοχές κοντά στις όχθες και να θαυμάσουν τον σπάνιο φυσικό πλούτο του ποταμού ή να ψαρέψουν. Οι πιο τολμηροί μπορούν να δοκιμάσουν τις ικανότητες τους στο ράφτινγκ ή στο κανό - καγιάκ. 

Το Διεθνές Μονοπάτι Ε6, που διασχίζει το Γράμμο, είναι ιδανικό για πεζοπορία μέσα στα πυκνά δάση και δίπλα στις όχθες των ποταμιών. Στην περιοχή υπάρχει ένα ολόκληρο δίκτυο από μονοπάτια ανάμεσα τους πολλά πέτρινα που συνδέουν οικισμούς που διαθέτουν σήμανση και θα βοηθήσουν τις εξερευνήσεις σας. Ακολουθώντας τα μονοπάτια αυτά θα συναντήσετε το Κάστρο, μια φυσική ακρόπολη ανατολικά του Νεστορίου, σε υψόμετρο πάνω από 1000 μέτρα. Από την αρχαιότητα μέχρι τους νεότερους χρόνους έπαιξε σπουδαίο ρόλο, προστατεύοντας την περιοχή από τις επιδρομές.O Κόκκινος Βράχος του Πήγασου, στην είσοδο του Νεστορίου. Σύμφωνα με το μύθο, το χρώμα του προήλθε από το αίμα του φτερωτού αλόγου που έπεσε εκεί, τυφλωμένο από τον Δία. Μια άλλη παράδοση πως η σπηλιά στη βάση του ήταν κάποτε η φωλιά ενός τεράστιου φιδιού που προστάτευε την περιοχή. 

Ο Χάρος της Κοτύλης, το περίφημο όσο και εντυπωσιακό βάραθρο με ύψος 300 περίπου μέτρα. Η θέα από δω κόβει την ανάσα. Χρωστά το όνομα του στην ηρωική απόφαση μιας ομάδας ανταρτών να θέσουν τέρμα στη ζωή τους, πηδώντας στο γκρεμό αντί να παραδοθούν, κατά την διάρκεια του Εμφύλιου Πολέμου. Το Φαράγγι του Αλιάκμονα, με τις κάθετες ορθοπλαγιές, την υπέροχη βλάστηση και τους εντυπωσιακούς μαιάνδρους του νερού. Η κορυφή της Αλεβίτσας, ένα φυσικό παρατηρητήριο. Αν η ατμόσφαιρα είναι καθαρή θα δείτε από κει τον Σμόλικα και τον Όλυμπο. Εκτός από της αναρίθμητες φυσικές ομορφιές, υπάρχουν στην περιοχή πολλά σημαντικά μνημεία, κυρίως βυζαντινά και μεταβυζαντινά, αλλά και ιστορικοί τόποι που σίγουρα αξίζει να επισκεφθείτε. 

Στο Νεστόριο υπάρχουν ο ναός των Παμμεγίστων Ταξιαρχών, τρίκλιτη βασιλική του 1858, με θαυμάσιο ξυλόγλυπτο τέμπλο και η Κοίμηση της Θεοτόκου, η παλαιότερη εκκλησία του οικισμού, που χτίστηκε το 1816 και ξεχωρίζει για το πολυγωνικό πέτρινο καμπαναριό, τις παλιές εικόνες και τα εκκλησιαστικά βιβλία του 18ου και 19ου αιώνα. Στο Νεστόριο επίσης αξίζει να δει κανείς το μοναδικό παλιό νερόμυλο του 19ου αιώνα με τις μυλόπετρες και τις δύο νεροτριβές του, που αποκαθίσταται στην αρχική του μορφή για να ξαναζωντανέψει. 

Στην Αγία Άννα, σε απόσταση 5 χλμ από το Νεστόριο, βρίσκεται το ιστορικό μοναστήρι των Ταξιαρχών της «Τσούκας», που χρονολογείται στο 13ο αιώνα και οφείλει την ονομασία του στο ομώνυμο εγκαταλειμμένο χωριό, λίγο βορειότερα. Μοναδικό δείγμα μεταβυζαντινής αρχιτεκτονικής της πέτρας, το μοναστήρι χαρακτηρίστηκε διατηρητέο μνημείο το 1961. Είναι χτισμένο σ' ένα τεράστιο βράχο, πάνω από έναν παραπόταμο του Αλιάκμόνα που στο σημείο αυτό δημιουργεί έναν πανέμορφο καταρράκτη, θυμίζοντας έντονα Μετέωρα. 

Στη Σλήμνιτσα σώζονται το ερειπωμένο μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου, το ξωκλήσι του Αγίου Χριστόφορου, καθώς και οι εκκλησίες της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (1743) στην πάνω συνοικία και του Αγίου Αθανασίου (1874) στην κάτω συνοικία. Αξιοπρόσεκτη είναι ακόμα μια βρύση με ανάγλυφη διακόσμηση. 

Στο Πεύκο αξίζει να επισκεφθείτε το μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής, χτισμένο μέσα σ' ένα πανέμορφο τοπίο. Στην περιοχή του Λινοτοπίου βρίσκεται χτισμένο μέσα στο δάσος το ιστορημένο από ντόπιους αγιογράφους, φημισμένο μεταβυζαντινό μοναστήρι του Αγίου Ζαχαρία, ένα από τα πιο εντυπωσιακά μνημεία της περιοχής. Χτίστηκε το 16ο αιώνα και είναι ότι απ' έμεινε από ένα χωριό που είχε κι αυτό το όνομα του Αγίου και καταστράφηκε από τους Τούρκους το 1769, κατά τα «Ορλωφικά». 

Στο Γιαννοχώρι η εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, η μοναδική στα Βαλκάνια με διπλό γυναικωνίτη, ξεχωρίζει για το περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπο της. Στο Γιαννοχώρι, βρίσκεται το φυλάκιο Χελώνα, όπου έπεσαν οι πρώτες οβίδες των Ιταλικών κανονιών το ξημέρωμα της 28ης Οκτωβρίου του 1940.

Στην Πτελέα θα θαυμάσετε τα σπάνιας αρχιτεκτονικής βυζαντινό εξωκλήσι του Αγίου Νικολάου του Πετρίτη.  Στη θέση Καταφίκι, στη βάση του φαραγγιού του Γράμμου, κοντά στην κορυφή Βαρτενίκ και σε ιδιαίτερα δύσβατη περιοχή, υπάρχει η μεγάλη σπηλιά όπου είχε στεγαστεί στα χρόνια του Εμφυλίου το πρόχειρο νοσοκομείο των ανταρτών. Στα Λιβάδια της Κοτύλης, υπάρχει μνημείο για τους πεσόντες του Εμφυλίου, καθώς και το Πάρκο της Εθνικής Συμφιλίωσης, που δημιουργήθηκε για να συμβάλλει στην καλλιέργεια πνεύματος συνεννόησης, συνεργασίας και ειρηνικής συνύπαρξης ανάμεσα στους νέους όλου του κόσμού. Οι σύγχρονες εγκαταστάσεις του διαθέτουν μεγάλες μονάδες φιλοξενίας και συνεδριακό κέντρο. Τέλος τα ακατοίκητα χωριά του Δήμου Νεστορίου είναι πανέμορφα. Μια επίσκεψή επιβάλλεται. Αν και τα περισσότερα σπίτια έχουν υποστεί μεγάλες φθορές από το χρόνο, η εξαίρετη τοιχοποιία και η μαεστρία στην κατασκευή τους εντυπωσιάζει. Σε καλύτερη κατάσταση σώζεται στους οικισμούς αυτούς ένας μεγάλος αριθμός εκκλησιών και μοναστηριών με αξιόλογη αρχιτεκτονική. Ιδιαίτερα αξίζει τον κόπο να φτάσετε ως τον εγκαταλελειμμένο οικισμό της Παλιάς Κοτύλης, που βρίσκεται μέσα σ' ένα πανέμορφο τοπίο στη σκιά του εντυπωσιακού «Χάρου της Κοτύλης,» με το τοξωτό γεφύρι και τα πέτρινα σπίτια της σε πολύ καλή κατάσταση, να περιμένει τους επισκέπτες και τους επενδυτές.